Türkiye’de Kenevir Yetiştiriciliği – Üretimi Yeniden Başlıyor! Nasıl Yapılır?
Türkiye’de Kenevir yetiştiriciliği ve üretimi devlet teşviği ile yeniden başlıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan açıklamaya göre, Gıda Tarım Bakanlığı yeniden Türkiye’de kenevir üretimi yapabilmek için harekete geçecek. Esrar’ın hammaddesi olarak bilinen Kenevir son yıllarda ise çeşitli tıbbi ürünler ve endüstride yoğun bir şekilde kullanılmaya başlandı ve son olarak da Türkiye’nin 19 ilinde ekimi yasallaştı. Ancak yeni düzenleme ile birlikte kenevir ekimine teşvik gelmesi planlanıyor.
Kenevir artık yeni çalışmalar ile birlikte, sağlık alanında en çok baş ağrısı, bulantı giderici, iştah artırıcı ve kanser tedavisi için kullanılan ilaçlarda yer alıyor. Ayrıca kenevir sadece sağlık amacıyla değil, çeşitli endüstriyel amaçlı ürünlerde de kullanılabilecek şekilde yetiştirilebiliyor. Kenevir yetiştiriciliği ile elde edilen hammadde kağıt ve lif ürünlerinin yapımında da kullanılabiliyor.
Türkiye’de çok uzun yıllardır kenevir yetiştiriciliği yasak, ancak 2016 yılında yapılan bir düzenleme ile kenevir 19 şehirde kontrollü bir şekilde yetiştirilebiliyor. Ancak yasalar çerçeveside 2017 yılında sadece 70 dekar alanda kenevir yetiştiriciliği yapıldı ve bu Türkiye’nin erişebileceği potansiyel göz önüne alındında çok düşük bir rakam.
DÜZENLEME YAPILACAK
Kenevir ekiminin yasallaşacağı ve yeni düzenleme ile teşvik getirileceği yönünde açıklamada bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konu ile ilgili olarak, “Ülkemizde keneviri yok ettik. Kenevirden atlet, fanila dokunurdu. Çünkü teri emmesi çok farklı. Bize dost görünen düşmanlar ülkemden kenevir üretimini aldı. Biz keneviri ithal ediyoruz. Kenevire dayalı yapılması gereken şeyler varsa ithal ürünlerle yapılıyor. Gıda Tarım Bakanlığı bu konuda çalışmalara başlıyor. Birilerinin bu işi başlatması lazımdı. Şu anda biz de bunun çalışmasını yapıyoruz.” ifadelerini kullandı.
KENEVİR YETİŞTİRİCİLİĞİ NASIL YAPILIR
İKLİM İSTEĞİ
Genellikle tercih edilen ‘Lif tipi kenevir’ yetiştiriciliği için yüksek nispi nem, uygun bir sıcaklık ve asgari 700 mm’lik yağış gerekiyor. Özellikle ekim öncesi yağış gereksinimi çok fazladır. İlkbahar geç donlarına karşı hassas olduğundan, -5 C0 den daha düşük sıcaklıklarda fideler büyük ölçüde zarar görür. Genelde kenevir adaptasyon kabiliyeti iyi olduğundan her türlü ekolojik koşullarda rahatlıkla yetişebiliyor.
Tohum üretimi için sıfır derecenin altında olmayan asgari 5 aylık ve lif eldesi için de 4 aylık bir gelişme süresine gereksinimine ihtiyaç duyuyor. Kuraklık ve yüksek sıcaklık gelişmeyi büyük ölçüde hızlandırıyor. Toprakta devamlı ve fazla bir nem olursa yapraklarda sararmalar oluşur ve kenevir bitkisi bu sararma sonrasında zarara uğrar.
TOPRAK İSTEĞİ
Hemen hemen bütün yetiştirme bölgelerinde derin sürülmüş, besin maddelerince zengin, nötr toprak reaksiyonundan zayıf alkali reaksiyona kadar pH= 7-7,5 arasında olan topraklar kenevir yetiştiriciliği için uygundur. Dere ve nehir yatakları zengin, kireçli, gevşek ve organik maddece fakir olmayan aluviyal topraklarda en iyi verim elde edilir.
TARLANIN HAZIRLANMASI
Yaz aylarında ekilen tüm bitkilerde olduğu gibi öncelikle tarlanın derin bir şekilde işlenmesi gerekiyor. Derin toprak işleme kurak bölgelerde özellikle sonbahar aylarında yapılmalıdır. İlkbaharda ekimden önce tarla üzerinde oluşan yabancı otları temizlemek ve üstteki toprak tabakasını gevşek bir yapıya kavuşturmak için hafif sürüm gerçekleştirilebilir. Ortaya çıkan toprak kesekleri diskaro geçirilerek parçalanmalı ve bundan sonra toprağın tesfiyesini sağlayan ekipmanlarla tarla toprağı ekime uygun hale getirilir.
KENEVİRİN EKİMİ
Kenevir tarımında ilkbahar son don tehlikesi geçtikten sonra yapılacak en erken ekimle yüksek verim alınabiliyor. Genelde kenevir bitkisinin ekim zamanı Mart ayıdır. Ekim mibzerle sıraya ekim şeklinde yapılmalıdır. Serpme ekim modern tarımda önerilmemektedir. Sıraya ekim yapıldığında uygulanan sıra aralıkları lif için üretimde 15-25 cm , tohum için üretimde 30-40 cm ‘dir. Zira sık ekim lif kalitesinin artışına, seyrek ekim ise dallanmayı teşvik edeceğinden tohum veriminin artışı için büyük imkan sağlayacaktır. Atılacak tohumluk miktarı tohum üretiminde 4-5 kg/da, lif üretiminde ise 6-9 kg/da öneriliyor. Ekim derinliği 2-3 cm olup, 4 cm’den daha derine ekilmesi çimlenen sürgünlerin toprak yüzeyine çıkışını daha zor bir hale getirecektir.
BAKIM
Ekonomik anlamda kenevir tarımı için ilk gelişme devrelerinde çapalama ve sulama gibi önemli bakım işlerine gereksinim duyuluyor. Yabancı ot kontrolü için yapılacak ilk çapalama bitkileri 5-10 cm boylandığında, ikinci çapa ise 25-30 cm. boylanınca yapılacak. Yağışı yeterli olmayan kurak bölgelerde 2-4 kez sulama yapılması tavsiye ediliyor. Kenevir topraktan fazla besin maddesi kaldırdığından toprak verimliliğinin muhafazası bakımından özellikle azotlu gübre başta olmak üzere ticari gübre uygulaması mutlaka gerçekleştirilmeli. Kenevir yetiştiriciliğinde tavsiye edilen gübrelemede ahır gübresinin sonbaharda toprağa karıştırılması, ilkbaharda ekimle birlikte azotlu ve fosforlu ticari gübrelerle desteklenmesidir. Dekara 2-4 ton ahır gübresi yeterli olacak. Ticari gübre olarak dekara saf halde 8-12 kg. azot isabet edecek şekilde Amonyum sülfat veya Amonyum nitrat ve 6-8 kg/da fosfor isabet edecek miktarda süper fosfatlı gübre verilmesi tavsiye ediliyor.
HASAT
Kenevirde erkek ve dişi bitkilerin olgunluk devrelerinin farklı zamanlara isabet etmesi kenevir hasadında zorluklar oluşturuyor. Erkek kenevirler, çiçeklenmeden kısa bir süre sonra yani ekimden 100 gün sonra hasat olgunluğuna ulaşır. Dişi kenevirlerin tohum olgunlaştırmaları ise erkek bitkilerin olgunlaşmasından 4 hafta daha geç olmaktadır.
Genel olarak çiçek tozlarından ibaret beyaz bir toz bulutunu andıran bir ortam oluştuktan 5-10 gün sonra erkek kenevirler hasat edilecektir. Yaklaşık Eylül ortalarına kadar sarkan tohum olgunluğunda saplar iyice odunlaştığından lif elde edilemez. Bu nedenle sadece tohum hasadı yapılacak. Hem tohum hem de lif üretimi yapan bölgelerimizde erkek ve dişi kenevirler ayrı ayrı hasat edileceğinden tarlaya 2 kez girmek suretiyle iş gücü ve masraf artmaktadır. Fakat ülkemizde kenevir tarımı çoğunlukla aile işletmeleri şeklinde yürütüldüğünden bu zor hasat şekli de bir sorun oluşturmadan uygulama alanı bulmuştur.
KENEVİR EKİMİ VE KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK
Madde 1- Bu Yönetmelik, kenevire bağlı olarak uyuşturucu madde üretiminin önlenmesi amacıyla kenevir ekimi yapılacak bölgelerin tespiti, ekimlerin izine bağlanması, gerekli kontrollerin yapılması ve izinsiz ekimlere yapılacak olan işlemlere ait usul ve esasları belirlemek üzere hazırlanmıştır.
Madde 2- Bu Yönetmelik, Kenevir ekiminin yapılmasına izin verilecek il ve ilçelerin tespit edilmesi, ekim izni alınmasında izlenecek usul ve esasları, ekimlerin kontrolü, hasadı, izinsiz ekilişlere uygulanacak işlemleri ve kontrollerde görevli personelin yetiştirilmesi ile ilgili çalışmaları kapsar.
Madde 3- Bu yönetmelik; Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Teşkilatı ve Görevleri hakkında 3161 sayılı kanunun 33 üncü maddesi ile 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’un 3652 sayılı kanun ile değişik 23 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;
Kenevir : Saplarından lif ile kağıt ve yakacak hammaddesi, tohumlarından yağ ve dişi bitkilerin çiçekli veya meyveli dal uçlarından esrar elde edilebilen, mahalli olarak bazı yörelerde kendir, hint keneviri, çedene veya çetene olarak isimlendirilen; başta cannabis sativa ssp sativa ve cannabis sativa ssp indica olmak üzere cannabis cinsine bağlı kültürü yapılan bütün tür ve alt türlere ait bitkileri,
Lif : Kenevir saplarından elde edilen, genelde yağlık, çerezlik ve kuş yemi olarak kullanılan tohumu veya kenevir üretimi için gerekli olan tohumu, ifade eder.
Ekim Bölgeleri
Lif, tohum veya her iki amaca yönelik kenevir ekimlerine müsaade edilecek il ve ilçeler aşağıdadır. Bu il ve ilçelerin dışında her ne maksatla olursa olsun kenevir ekimi yasaktır.
- Amasya
- Antalya
- Burdur
- Bartın
- Çorum
- İzmir
- Karabük
- Kastamonu
- Kayseri
- Kütahya
- Malatya
- Ordu
- Rize
- Samsun
- Sinop
- Şanlıurfa
- Tokat
- Uşak
- Yozgat
- Zonguldak
Yeniden Ekim Bölgesi İhdası
Madde 6- Ekim bölgelerini azaltmak veya çoğaltmak Bakanlık yetkisindedir. Yapılacak tetkik ve değerlendirmelere göre gerektiğinde talimatla yeni ekim bölgeleri ihdas edilebileceği gibi mevcut ekim bölgeleri de iptal edilebilecektir.
Ekim İzni Müracaatı
Madde 7- Her ne maksatla olursa olsun kenevir ekimi yapacak çiftçiler, İl veya İlçe Müdürlüklerinden izin almak zorundadırlar. Çiftçiler her yıl 1 Ocak-1 Nisan tarihleri arasında bulundukları yerin en büyük mülki idare amirliğine (EK:1)’deki örneğe göre doldurulmuş bir dilekçe ile müracaat ederler. Müracaat tarihleri dışındaki çiftçi müracaatları değerlendirilmez ve kenevir ekimine izin verilmez. Dilekçede, kenevirin ekiliş amacı olan lif ve tohum ayrı ayrı belirtilir. Müracaatçıdan daha önce izinsiz kenevir ekme, esrar imal etme, dağıtma, ticaretini yapma ve kullanma suçu işleyip işlemediği konusunda Cumhuriyet Savcılığından belge getirmesi istenir. Daha önce yukarıdaki suçlar ile Türk Ceza Kanunu’nun 403 ve 404 üncü maddelerinde yazılı suçlardan birini işleyenlerin müracaatları değerlendirilmez ve kenevir ekimine izin verilmez. Bilimsel araştırmalar amacıyla yapılacak olan ekimler için de tarım il veya ilçe müdürlüklerinden izin alınır. Araştırma parsellerinden elde edilen kenevir ürünü ve yapılan araştırmanın sonucu hakkında tarım il veya ilçe müdürlüklerine rapor verilir.”
Ekim İzni Verilmesi
Madde 8- Kenevir ekim izni için müracaat eden üreticilerin dilekçeleri, bu iş için il veya ilçe müdürlüklerinde tutulan müracaat defterine kaydedilir ve müracaatçıya müracaatının alındığına dair bir belge verilir.
İl veya ilçe müdürlüklerinde görevli ziraat mühendisleri veya ziraat teknisyenlerince müracaatçının tarlaları incelenir, tarlaların müracaat formuna uygun olup olmadığı tespit edilir ve birer krokileri çizilerek dosyalarına konulur. Söz konusu krokinin bir örneği mahallin güvenlik güçlerine gönderilir. Tarlalar, müracaat formundaki bilgilere uygun ise müracaatçıya (EK:2)’deki örneğe göre Kenevir Ekim İzin Belgesi verilir. Kenevir ekim ve üretiminden vazgeçen çiftçiler, aldıkları izin belgelerini il veya ilçe müdürlüklerine en geç 10 gün içerisinde geri verirler.
İl veya ilçe müdürlüklerinin kontrol etme imkanı olmayan yerlerde ekim yapmak isteyenlere ekim izni verilmez.
İzinsiz Ekimler
Madde 9- İzinsiz yapılan kenevir ekimleri hangi amaca yönelik olursa olsun kanun hükümlerine göre imha edilir ve ekicisi hakkında cezai işlemler uygulanır.
İzin belgesi alınmasına rağmen belgede belirtilen alandan fazla yerde veya izin belgesinde kayıtlı yerden başka yerde ekim yapanlar hakkında da birinci fıkradaki hükümler uygulanır.
Kontrol Mercii
Madde 10- : Kenevir ekimi için izin verilen ve ekim yapılan yerler, izni veren tarım il veya ilçe müdürlüklerinin ziraat mühendisleri veya ziraat teknisyenlerince ekimden hasada kadar devamlı kontrol altında tutulur ve amaca yönelik ekim yapılıp yapılmadığı izlenir.
Ekim bölgeleri dışında yapılan kaçak kenevir ekimleri de il ve ilçe müdürlükleriyle mahallin güvenlik güçleri tarafından birlikte izlenir ve kaçak ekimler hakkında mevzuat hükümleri uygulanır.
Kontrol Zamanı
Madde 11- İl ve İlçe Müdürlükleri teknik elemanları tarafından kenevir ekimleri ekiminden hasadına kadar kontrol edilir. Teknik elemanlar kendi sorumluluk bölgelerindeki ekilişleri en az ayda bir defa kontrol ederler ve kontrol sonuçları ekicinin kartına işlenir.
Kontrollerde Dikkat Edilecek Hususlar
Madde 12- Kontrollerde dikkat edilecek şunlardır;
a) Kontrollerde esas amaç, esrar üretimine mani olmakla beraber kenevir üretim tekniği konusunda da çiftçilere yardımcı olmaktır.
b) Kontrollerde ilk defa ekiliş izni olup olmadığına bakılır ve beyan edilen ekiliş miktarının aşılıp aşılmadığı tespit edilir.
c) Ekilişin amacı dışında kullanılmasına kesinlikle müsaade edilmeyecektir. Bu yolda işaretlere rastlandığı taktirde çiftçiler ikaz edilir. İkaza uymayanlar için kanuni işlemler yapılarak izni iptal edilir.
d) Kontrollerde çiftçilere kenevir ekimi, bakımı ve hasadı konularında teknik bilgiler götürülerek çiftçilerin daha teknik ve verimli çalışmaları sağlanır.
e) Bitkilerden esrar alınabilecek çiçeklenmeden tohum elde edilmesi ve havuzlamaya kadar olan dönemlerdeki kontroller çok daha hassasiyetle yapılır. Hasat sonrasında bitki artıklarından esrar elde edilmesini önlemek için kenevir bitkisinin artıkları hemen imha edilir.
f) Her kontrolden sonra tespit edilen hususlar çiftçi kontrol kartlarına işlenir.
Kontrollerde Görevli Personel
Madde 13- Kenevir ekim bölgelerindeki il ve ilçe müdürlüklerinde ekiliş alanları dikkate alınarak yeterli sayıda teknik eleman görevlendirilir.
Teknik elemanlar ziraat yüksek mühendisi ve ziraat mühendisi olur. Bunların bulunmadığı yerlerde ziraat teknisyenleri görevlendirilir.
Görevlendirilen teknik elemanlar en kısa zamanda Bakanlığa bildirilir. Bakanlıkça düzenlenecek olan hizmetiçi eğitim programları ile teknik elemanların kenevir tarımı ve kontrolü konularında yetiştirilmeleri sağlanır.
Teknik elemanların görevleri ile ilgili her türlü ihtiyaçları görevli oldukları il ve ilçe müdürlüklerince karşılanır.
Kaynak karlıisfikirleri.com.tr